Mae mudiadau iaith wedi galw ar y Prif Weinidog i fuddsoddi canran o’r arian a ddaw i Gymru yn sgil Datganiad Hydref y Canghellor ym mhrosiectau iaith Gymraeg a fyddai’n gwella sgiliau plant a gweithwyr.

Mae cyllideb ddrafft bresennol Llywodraeth Cymru’n amlinellu toriadau ar gyfer prosiectau sy’n ymwneud â’r Gymraeg; yn benodol, toriadau o fwy na £1.5 miliwn dros y ddwy flynedd nesaf.

Mae Mudiadau Dathlu’r Gymraeg yn grŵp ymbarél sy’n cynrychioli 25 o fudiadau sy’n gweithio i hybu a hyrwyddo’r Gymraeg. Mewn llythyr at y Prif Weinidog a’r Gweinidog Cyllid heddiw, dywed Cadeirydd Mudiadau Dathlu’r Gymraeg, Penri Williams:

“Dangosodd canlyniadau’r Cyfrifiad bod y Gymraeg yn wynebu argyfwng a bod angen i’r Llywodraeth weithredu ar fyrder i atal cwymp pellach. Cawsom gyfarfod adeiladol iawn gyda’ch swyddogion yn ddiweddar lle dangoswyd awydd i weithredu ar gynigion ymarferol pe byddai arian ychwanegol ar gael.

“Sylweddolwn bod y sefyllfa ariannol bresennol yn heriol, ond nodwn hefyd bod yr arian ychwanegol yma’n cynnig cyfle i gynorthwyo’r Gymraeg trwy gyplysu hynny â’r agenda i wella sgiliau yn ogystal â safon y gofal yn ein gwasanaeth iechyd.

“Awgrymwn felly y gallwch wneud y canlynol gyda’r arian ychwanegol:

·         sefydlu canolfannau hwyrddyfodiaid i ddisgyblion (yn seiliedig ar fodel Gwynedd) yn Sir Gaerfyddin, Ceredigion ac Ynys Môn;

·         darparu arian i Ganolfannau Cymraeg i Oedolion fel bod modd darparu cyrsiau Cymraeg ychwanegol i athrawon dan hyfforddiant a gweithwyr iechyd

·         cefnogaeth ychwanegol i fudiadau sy’n darparu gweithgareddau cymunedol a gwasanaethau ieuenctid.”